USŁUGI SĄSIEDZKIE – nowa forma dla seniorów już od 1 listopada 2023

Z dniem 1 listopada 2023 r. wejdzie w życie ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw, która nakreśla ramy prawne funkcjonującej już w praktyce pomocy społecznej – pomocy sąsiedzkiej.

Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu ustawy:

„Samopomoc sąsiedzka oraz świadczone w jej ramach usługi sąsiedzkie nie są „nowością”, jeśli chodzi o pomoc społeczną. Aktualnie usługi sąsiedzkie są lub były realizowane w ramach różnego rodzaju projektów, także współfinansowanych ze środków unijnych, a także programów takich, jak np. „Korpus Wsparcia Seniorów”. Realizując postulat zgłaszany przez organizacje zajmujące się stosowaniem przepisów dotyczących pomocy społecznej w praktyce, proponuje się wprowadzenie do ustawy o pomocy społecznej podstaw”.

To, czy na danym obszarze usługi opiekuńcze formie pomocy sąsiedzkiej zależeć będzie od rad gmin, które doprecyzują zakres i inne związane z tym kwestie. I tak rada gminy w uchwale określać będzie, jak czytamy w  brzmienie ustawy,  szczegółowe warunki przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze (w tym także świadczone w formie usług sąsiedzkich) i specjalistyczne usługi opiekuńcze (z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi) oraz szczegółowe warunki zwolnienia od opłat i tryb ich pobierania, określi także dodatkowo szczegółowe warunki przyznawania usług sąsiedzkich (np. czy będą to usługi „uzupełniające” usługi świadczone przez opiekunki środowiskowe, czy będą one przyznawane w pierwszej kolejności osobom pozbawionym usług opiekuńczych w ogóle), wymiar (który może zostać wskazany także jako minimalny lub maksymalny) i zakres usług sąsiedzkich (przy założeniu, że czynności wykonywane w ramach tej usługi nie będą wymagały specjalnych kwalifikacji), a także szczegółowy sposób rozliczania wykonywania usług sąsiedzkich (np. przez wskazanie, czy wynagrodzenie będzie płatne ryczałtowo, czy za godzinę pracy).

Celem zastosowania takiego rozwiązania, jest dostosowanie do potrzeb określonego obszaru – bowiem nie wszędzie usługi takie będą konieczne.

DLA KOGO SKIEROWANE SĄ USŁUGI?

Usługi sąsiedzkie będą formą usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania i będą obejmować:

• pomoc w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych,
• podstawową opiekę higieniczno-pielęgnacyjną, przez którą należy rozumieć formy wsparcia niewymagające specjalistycznej wiedzy i kompetencji, oraz,
• w miarę potrzeb i możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem.

KTO BĘDZIE MÓGŁ ŚWIADCZYĆ USŁUGI SĄSIEDZKIE?

Osobą wykonującą usługi sąsiedzkie może być osoba, która:

1. jest pełnoletnia;
2. nie jest członkiem rodziny osoby, na rzecz której są świadczone usługi sąsiedzkie;
3. nie jest oddzielnie zamieszkującym małżonkiem, wstępnym ani zstępnym osoby, na rzecz której są świadczone usługi sąsiedzkie;
4. złożyła organizatorowi usług sąsiedzkich oświadczenie o zdolności pod względem psychofizycznym do świadczenia takich usług;
5. zamieszkuje w najbliższej okolicy osoby, na rzecz której są świadczone usługi sąsiedzkie;
6. ukończyła szkolenie z zakresu udzielania pierwszej pomocy (jeśli go nie ma organizacja szkolenia należy do organizatora usług sąsiedzkich, czyli co do zasady – gminy);
7. została zaakceptowana przez osobę, na rzecz której są świadczone usługi sąsiedzkie;
8. została zaakceptowana przez organizatora usług sąsiedzkich.

KTO NIE BĘDZIE MÓGŁ ŚWIADCZYĆ POMOCY SĄSIEDZKIE?

Z możliwości świadczenia usług sąsiedzkich wykluczono członków rodziny
w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej, tj. osoby spokrewnione lub niespokrewnione pozostające w faktycznym związku, wspólnie zamieszkujące i gospodarujące, jak również oddzielnie zamieszkujących małżonków, wstępnych i zstępnych. Jednak Rada gminy może postanowić o rozszerzeniu katalogu osób uprawnionych o osoby, dla których wsparcie w postaci usług sąsiedzkich będzie miało charakter uzupełniający opiekę sprawowaną przez rodzinę, a także wspólnie niezamieszkującego małżonka, wstępnych i zstępnych.